Systemy oddymiania to nieodłączny element współczesnych zabezpieczeń przeciwpożarowych. Ich zadaniem jest usuwanie dymu i toksycznych gazów z budynków podczas pożaru, co znacząco zwiększa szansę na bezpieczną ewakuację i ogranicza straty materialne. Składają się z odpowiednio dobranych urządzeń i instalacji, których działanie może przesądzić o życiu osób przebywających w zagrożonym obiekcie.
Do czego służą systemy oddymiania?
Podczas pożaru zagrożeniem numer jeden nie jest ogień, lecz dym – mieszanina toksycznych gazów i cząstek, która błyskawicznie wypełnia pomieszczenia, ogranicza widoczność, utrudnia oddychanie i prowadzi do zatrucia organizmu. To właśnie dym odpowiada za śmierć większości ofiar pożarów – według statystyk aż 90% zgonów następuje w wyniku zatrucia produktami spalania, a nie działania płomieni.
Systemy oddymiania zostały stworzone po to, aby chronić życie i zdrowie ludzi w takich krytycznych sytuacjach. Ich głównym zadaniem jest szybkie usuwanie dymu oraz toksycznych gazów z zagrożonych pomieszczeń. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie odpowiedniej widoczności i zapewnienie dostępu do świeżego powietrza na drogach ewakuacyjnych, co pozwala osobom znajdującym się w budynku na bezpieczne opuszczenie go. Jednocześnie systemy oddymiania ułatwiają działania służb ratunkowych – strażacy mogą szybciej i skuteczniej dotrzeć do źródła ognia i ewakuować poszkodowanych.
Co więcej, poprzez kontrolowane odprowadzanie gorących gazów i dymu, system oddymiania pomaga chronić konstrukcję budynku przed nadmiernym nagrzewaniem i uszkodzeniami, które mogłyby prowadzić do zawalenia. To wszystko sprawia, że jest to jedno z najważniejszych zabezpieczeń przeciwpożarowych stosowanych we współczesnym budownictwie.
Gdzie stosowane są instalacje oddymiające?
Systemy oddymiania znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko zadymienia pomieszczeń w przypadku pożaru – czyli w praktyce w niemal każdym typie budynku użyteczności publicznej, mieszkaniowej czy przemysłowej. Ich obecność jest szczególnie ważna w obiektach, w których przebywa duża liczba osób lub gdzie ewakuacja mogłaby być utrudniona ze względu na skomplikowany układ przestrzenny, wielokondygnacyjność czy ograniczoną liczbę wyjść ewakuacyjnych.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, instalacje oddymiające są obowiązkowe w budynkach mieszkalnych wielopiętrowych, biurowcach, hotelach, szkołach, centrach handlowych, halach sportowych, magazynach, zakładach przemysłowych, a także w obiektach wysokich i średniowysokich, w których znajdują się drogi ewakuacyjne prowadzące przez klatki schodowe. Szczególne wymagania dotyczą również budynków o dużej powierzchni stref pożarowych lub wysokim obciążeniu ogniowym – takich jak hale produkcyjne, serwerownie czy garaże podziemne.
W praktyce oznacza to, że systemy oddymiania są nie tylko rozwiązaniem technicznym, ale obowiązkowym elementem zabezpieczenia budynków zgodnym z przepisami prawa. Ich obecność ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie oraz skutecznego działania służb ratunkowych w sytuacjach kryzysowych.
Z czego składają się systemy oddymiania?
System oddymiania składa się z następujących kluczowych elementów:
Elementy sterujące:
- Centrale oddymiania – mózg systemu kontrolujący stan wszystkich urządzeń
- Przyciski oddymiania – umożliwiające ręczne uruchomienie systemu
- Czujniki dymu – wykrywające obecność dymu i uruchamiające system
Elementy oddymiające:
- Klapy oddymiające – montowane na dachu, odprowadzające ciepło, dym i toksyczne gazy
- Okna oddymiające – montowane w ścianach i fasadach obiektów
- Wentylatory oddymiające – w systemach mechanicznych
Elementy napowietrzające:
- Otwory napowietrzające – zapewniające dopływ świeżego powietrza
- Kurtyny dymowe – ograniczające rozprzestrzenianie się dymu
Dodatkowe komponenty:
- Kanały wentylacyjne i przewody oddymiające
- Okablowanie niepalne i sterownicze
- Zasilacze awaryjne dla systemów mechanicznych
Oddymianie klatki schodowej – przepisy
Klatki schodowe pełnią rolę głównych dróg ewakuacyjnych w budynkach wielokondygnacyjnych, dlatego ich skuteczne zabezpieczenie przed zadymieniem jest kluczowe dla bezpieczeństwa mieszkańców. W razie pożaru dym może błyskawicznie odciąć drogę ucieczki, dlatego przepisy wymagają, by klatki schodowe były wyposażone w systemy oddymiania lub urządzenia zapobiegające zadymieniu, uruchamiane automatycznie przez czujki dymu.
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem w tego typu przestrzeniach jest oddymianie grawitacyjne. Działa ono w sposób naturalny – dym i gorące powietrze unoszą się ku górze i są odprowadzane przez klapy dymowe zamontowane na dachu lub ścianie, natomiast w dolnej części klatki zapewniony jest dopływ świeżego powietrza. Taki system jest prosty, skuteczny i niezawodny.
Przepisy techniczne określają m.in. minimalną powierzchnię czynnych otworów oddymiających (co najmniej 1 m² dla budynków niskich i średniowysokich) oraz wymagania funkcjonalne umożliwiające sprawną ewakuację – oddymianie dróg ewakuacyjnych. Poprawnie zaprojektowany i wykonany system oddymiania klatki schodowej to nie tylko zgodność z przepisami – to przede wszystkim inwestycja w życie i bezpieczeństwo ludzi.
Oddymianie grawitacyjne
Jest to naturalny sposób usuwania dymu i gorących gazów z budynków w razie pożaru. Opiera się na zjawisku unoszenia się gorącego powietrza ku górze – dym przedostaje się do najwyższych partii budynku, skąd jest odprowadzany na zewnątrz przez specjalne klapy lub okna oddymiające. Równocześnie w niższych partiach budynku zapewniany jest dopływ świeżego powietrza, co wspomaga naturalną cyrkulację.
Systemy grawitacyjne są najczęściej stosowane w klatkach schodowych, halach i przestrzeniach o dużej wysokości. Składają się z elementów takich jak klapy dymowe, okna oddymiające, przyciski alarmowe, czujki dymu oraz otwory napowietrzające. Klapy najczęściej montuje się w dachach lub w najwyższych punktach przestrzeni oddymianej, co pozwala na szybkie usunięcie niebezpiecznych gazów.
Zaletą tego rozwiązania jest prostota działania, niezawodność i niskie koszty eksploatacyjne. Co więcej, wiele systemów grawitacyjnych może pełnić również funkcję codziennej wentylacji. Ich skuteczność zależy jednak od odpowiedniego zaprojektowania i warunków architektonicznych budynku.
Oddymianie mechaniczne
Oddymianie mechaniczne to rozwiązanie stosowane w budynkach, w których oddymianie naturalne byłoby nieskuteczne lub niemożliwe – na przykład w piwnicach, garażach podziemnych, pomieszczeniach bez okien, a także w dużych obiektach o złożonym układzie przestrzennym. W systemach tego typu za odprowadzenie dymu, trujących gazów odpowiadają wentylatory, które wymuszają przepływ powietrza i skutecznie wypychają dym poza budynek.
Systemy mechaniczne mogą być znacznie bardziej zaawansowane niż systemy grawitacyjne. W ich skład wchodzą m.in. wentylatory dachowe, kanałowe, osiowe lub strumieniowe, czujniki dymu, sterowniki, klapy odcinające oraz zasilanie awaryjne. Wentylatory pracują w ekstremalnych warunkach – są zaprojektowane do działania nawet przez 120 minut w temperaturze 400°C, zgodnie z normą PN-EN 12101-3.
Aby system działał prawidłowo, konieczne jest zapewnienie odpowiedniego dopływu powietrza nawiewanego oraz zapasowego źródła zasilania. Oddymianie mechaniczne charakteryzuje się dużą wydajnością i elastycznością projektową – można je precyzyjnie dostosować do specyfiki budynku, zapewniając skuteczne odprowadzenie dymu nawet w najbardziej wymagających warunkach.
Komu zlecić instalacje oddymiania?
Instalacja systemu oddymiania to zadanie, które powinno być powierzone wyłącznie wyspecjalizowanym firmom posiadającym doświadczenie w projektowaniu i montażu zabezpieczeń przeciwpożarowych. Prawidłowy dobór, instalacja i konfiguracja systemu mają kluczowe znaczenie dla jego skuteczności w sytuacji zagrożenia pożarowego.
Wykonawcy systemu oddymiania powinni dysponować wykwalifikowanym personelem z odpowiednimi uprawnieniami oraz być autoryzowani przez producentów urządzeń, które instalują. Istotne jest również, by posiadali certyfikaty potwierdzające kompetencje w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz znajomość aktualnych przepisów i norm, tak aby zapewnić odpowiednią ochronę konstrukcji budynku.
Proces instalacji systemu oddymiania rozpoczyna się od wykonania profesjonalnego projektu. Musi on być opracowany przez uprawnionego projektanta i zatwierdzony przez rzeczoznawcę ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Następnie dobierane są urządzenia – powinny być certyfikowane, kompatybilne z pozostałymi elementami systemu oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami prawnymi (np. znakiem CE czy świadectwem dopuszczenia CNBOP). Wszystko musi być odpowiednio przygotowane tak, żeby proces oddymiania, usuwanie gazów pożarowych przebiegało sprawnie.
Po montażu przeprowadza się testy działania systemu, a inwestor otrzymuje pełną dokumentację techniczno-ruchową. Co ważne, system oddymiania powinien być regularnie serwisowany – zgodnie z zaleceniami producenta i obowiązującymi normami, najlepiej nie rzadziej niż raz do roku. Regularna konserwacja zapewnia jego gotowość do działania w każdej chwili.
Jeżeli szukasz sprawdzonej firmy od instalacji przeciwpożarowych, skontaktuj się z naszą firmą. Dopasujemy odpowiednie rozwiązanie dla Twojego budynku.